شهردار تهران در مراسم افتتاحیه موزه مکتب کمال‌الملک، گفت: یکی از سیاست‌های شهرداری تهران این است که با سرعت تهران قدیم را به عنوان یک مرکز و یک نقطه‌ی هویتی احیا کنیم تا توریست‌های داخلی و خارجی از این مکان‌ها بازدید کنند.

 قالیباف در ادامه افزود: شهرداری‌ها شاید بیشتر جنبه‌ی خدماتی و توجه به موضوعات عمرانی دارند، در حین اینکه شهر محل زندگی انسان‌ها است و آن مقداری که روح و روان و فرهنگ باید مورد توجه قرار گیرد، حتی توسعه مسائل کالبدی هم باید زمینه‌ساز و بسترساز یک حرکت بزرگ فرهنگی و تربیتی در مجموعه شهرها باشد و مهم‌ترین وظیفه‌ی مدیران این است که تلاش کنیم کیفیت زندگی را ارتقاء دهیم.

شهردار تهران که شامگاه 24 تیر در حضور جمعی از هنرمندان، فرهیختگان و مدیران شهری صحبت می‌کرد، تأکید کرد: تلاش ما در دوران خدمت در شهرداری این بود که در حین اینکه به مسائل عمرانی و خدماتی توجه داشتیم، به مسائل فرهنگی، هنری و اجتماعی شهر هم برسیم. سه ماه بعد از شروع کارم در شهرداری تهران به این موضوع تأکید کردم که ما شهرداری را از یک سازمان اجتماعی به سمت یک نهاد اجتماعی و فرهنگی پیش ببریم.

قالیباف اظهار داشت: شهرداری تهران در حوزه‌های مختلف از جمله سینما، تئاتر، مجسمه‌سازی و... تلاش‌هایی کرد. ما ناگزیریم به سمت توسعه کالبدی این مجموعه موضوعات فرهنگی و هنری برویم تا مجموعه‌هایی باشند در اختیار بزرگان و اندیشمندان و هنرمندان این عرصه که فرصتی پیدا کنند در سایه‌ی این کالبد به شهر توسعه دهند.

وی با اشاره به بافت فرسوده‌ی منطقه‌ی 12 گفت: در منطقه‌ی 12 وقتی به لحاظ کالبدی به تهران قدیم نگاه می‌کنیم، خلاف تمام شهرهای دنیا مرکز شهر ما در حین اینکه هویت اصلی شهر بوده امروز بی‌هویت‌ترین بخش شهر ما شده است و می‌توان گفت تقریبا از سکونت خارج شده است.

در ادامه این مراسم احمد مسجدجامعی گفت: چون تعدادی از اسامی را ذکر کردند من نیز چند نام را اضافه می‌کنم،‌ نام‌هایی که می‌برم اکنون در قید حیات نیستند اما به گردن این مجموعه بسیار حق دارند. یکی از آن‌ها مرحوم حسن حبیبی است.

این باغ نگارستان بسیار گسترده بود و تا خیابان کمال‌الملک ادامه داشت. از این باغ سازمان مدیریت و برنامه ریزی قسمت‌هایی را جدا کرد و ساختمان‌های مدرنی در آن ساخت و در پی گسترش این ساختمان‌ها بود که مرحوم حبیبی مانع این کار شد و این مکان را حفظ کرد. خود آقای حبیبی نیز فعالیت دانشگاهی را در مرکز تحقیقات علوم اجتماعی در همین مکان آغاز کرد.

وی ادامه داد: این مکان مرکز نخستین پژوهش‌های تهران شناسی نیز هست. حدود سال 41 مرحوم نراقی پایه‌ی نخستین کنگره‌ی تهران‌شناسی را گذاشت. این تالار نیز به اسم مرحوم دکتر قریب پدر محمد قریب است که دستور پنج‌ استاد را نوشته است. در روبروی این تالار نیز خانم پروین اعتصامی کتابدار بودند.

این عضو شورای شهر تهران افزود: شاید از جهتی بتوانیم کمال‌الملک را بنیان‌گذار یک سبک بدانیم. مکتب وی پایه‌ی مکتب تهران در نقاشی است. بسیاری از آثار برجسته‌ی کمال‌الملک روح و شکل و فرمش برگرفته از شهر تهران است. برای مثال نقاشی که از کوهپایه‌های شمال تهران دارد یا محله‌ی یهودی‌ها و همچنین نقاشی‌هایی از کاخ گلستان، همه‌ی این‌ها برای تهران است و گونه‌های دیگر از آثار ماندگارش را می‌تواند برشمرد که در فضا و فرهنگ تهران شکل گرفته است.

محمدجواد شوشتری درباره این پروژه گفت: شهرداری تهران به بحث‌های فرهنگی، هنری و نرم‌افزاری در دوره‌ای که اکنون در آن هستیم به عنوان یکی از مسئولیت‌های خطیر خود به آن نگاه کرد و ما بر آن شدیم با توجه به هماهنگی و همکاری و تفاهمنامه‌ای که با دانشگاه تهران داشتیم این فضای تاریخی را که در زمان فتحعلی‌شاه ساخته شده است، تبدیل به موزه‌ی کمال‌الملک کنیم و به محلی برای نگاهی ویژه‌تر به تأثیری که مکتب کمال الملک در نقاشی ایرانی به همراه داشت و به سوی نقاشی مدرن رفت، شود. از این جهت خوشحالیم که کمتر از یک سال موفق شدیم این پروژه را به بهره‌برداری برسانیم.

رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران اظهار کرد: ما در این ساختمان علاوه بر اینکه بعضی از آثار مرحوم کمال‌الملک را داریم، آثاری از شاگردان ایشان هم وجود دارد. از شهرداری محترم منطقه که کمک کردند این مجموعه به یکی از نقاط شهرداری تهران تبدیل شود تشکر می‌کنم و امیدواریم با کمک دانشگاه تهران کتابخانه‌ای که زمانی پروین اعتصامی در آن کار می‌کرد دوباره راه‌اندازی شود و اینجا به عنوان قلب پایتخت بتواند وظیفه‌ای که در راستای تاریخی خود دارد بیش از پیش ادا کند.

در ادامه‌ی این مراسم پرویز کلانتری نیز در سخنانی گفت: من به نمایندگی از آن نسلی هستم که خیلی شیفته‌ی نوگرایی بود و متوجه میراث تاریخی گرانبهای خودمان نبودند و مثل بقیه‌ی بچه‌های دانشکده‌ی هنرهای زیبا دنبال این بودیم که ببینیم در قلمرو هنرمندان چه اتفاقی می‌افتد. خوشبختانه با همه‌ی بی‌مهری‌هایی که هم‌نسل‌های من در آن مقطع تاریخی نسبت به کمال‌الملک داشتند و نقد می‌کردند که کمال‌الملک وقتی به اروپا رفت هنگامه‌ی امپرسیونیست‌ها بود و وی وقتی آثار آن‌ها را دید غافل شد، که البته این انتقادی بی‌ربط است.

وی ادامه داد: امروز ما می‌فهمیم که کمال‌الملک یکی از نقطه‌های برجسته‌ی هنر تجسمی در روند مدرنیته به حساب می‌آید. کمال‌الملک وقتی به اروپا رفت به شدت شیفته‌ی نقاشی رنسانس شد. آن واقع‌نگری رنسانس را با خود به ایران آورد که مردم هم از آن راضی بودند.

آیدین آغداشلو نیز در این مراسم گفت: کمال‌الملک یکی از مهم‌ترین نقاشان تاریخ هنرهای تجسمی ایران است. میان همه‌ی هنرمندان بزرگی که در طول تاریخ نامشان باقی مانده است، نام اول مانی نقاش که وجود اسطوره‌ای است به چشم می‌خورد. نام بعدی کمال‌الدین بهزاد است و سومین نام مشهور متعلق به کمال‌الملک است.

وی درباره‌ی شخصیت کمال‌الملک گفت: ارزش کمال‌الملک در کارش و در جایگاهی که در آن قرار داشت، است و اینکه در چه مقطع تاریخی حضور پیدا کرده است و چطور توانسته آن پیمانی که هنرمندان 100 یا 200 سال پیش از این داشتند ایفا می‌کردند را تجربه کند. این نکته بسیار مهمی است، کمتر هنرمندی وجود دارد که در حیات خود به این درجه و اعتبار رسیده باشد. بسیار از مواقع سال‌ها پس از مرگ هنرمند جایگاهش مشخص می‌شود. درباره‌ی کمال‌الملک این اتفاق نیفتاد.

آغداشلو ادامه داد:‌ این به دلیل مؤلفه‌های متعددی بود که در وجودش بود. قد بلند، خلق خوب، وقار بی‌حد، هنر در سطحی عالی، فروتنی و از همه مهمتر ایفای نقشی که بر عهده‌اش بود. هر هنرمند بزرگی مجموعه‌ای از اسطوره و واقعیت است. وی نقاشی واقع‌گرا را در حد متعالی آن بر عهده گرفت و از عهده‌ی آن نیز برآمد.

در ادامه این مراسم علی نصریان و جمشید مشایخی دو بازیگر فیلم «کمال الملک« علی حاتمی به ذکر خاطراتی از این فیلم و آشنایی با شخصیت کمال الملک گفتند.

علی نصیریان که نقش مظفرالدین شاه را در فیلم «کمال الملک» ایفا می‌کرد گفت: برای اینکه به شخصیت مظفرالیدن شاه نزدیک شوم به صدای ضبط شده‌ای از مظفرالیدن شاه گوش کردم که متوجه بلاهت این شاهان قاجار شدم. در جایی این فیلم نیز که جمشید مشایخی با هنرمند تمام نقش استاد را ایفا کرد این جمله را به کمال الملک می‌گفتم ( ما صدر اعظم مثل بیسمارک نداریم که نقاش مثل رامبراند داشته باشیم) که نشان از همین بلاهت داشت.

جمشید مشایخی نیز در این مراسم گفت: در عالم هنر فضیلت است که هنرمند می‌سازد وگرنه هر آنکه نقشی می‌کشد یا ساز می‌زند را نمی‌توان به او عنوان هنرمند اطلاق کرد. به راستی کمال الملک تمامی فضیلت های یک هنرمند را به کمال داشت.

 در بخش دیگری از این مراسم سهراب پورناظری، از حاضران جامعه موسیقی در مراسم افتتاحیه موزه مکتب کمال‌الملک در سخنانی مطرح کرد: امیدوارم در شرایطی که از نام هنر در عرصه سیاست استفاده می‌شود، اهالی موسیقی مطالباتشان را پیگیری کنند.

این آهنگساز ادامه داد: امیدوارم در برنامه‌های انتخاباتی سال‌های آینده نامزد‌ها چند ثانیه از صحبت‌هایشان را هم به هنر مهجور موسیقی و برنامه‌ریزی‌هایی که در این راستا دارند، اختصاص دهند.

در حاشیه‌ی این مراسم از محمدحسن حامدی، نعمت‌الله کیکاووسی، مجتبی موسوی، مصطفی ده‌پهلوان و محمدرضا شرایلی تقدیر شد.

لازم به ذکر است در این مراسم ، سیدمحمد هادی ایازی، قباد شیوا، پرویز کلانتری، رهبر و... حضور داشتند.

این مراسم در باغ نگارستان واقع در میدان بهارستان برگزار شد.